Seyyid Nesimi (14. yy)

• 14. yüzyılda Azerbaycan sahasında yetişmiş ünlü bir şairdir. Hayatı hakkında kesin bilgiler yoktur.
• Hurufilik tarikatına mensuptur. Şiirlerinde bu inancı anlatmıştır.
• Hurufilik, varlığı ve yaradılışı harflerle izah etmeye çalışan, tasavvuftan yararlanarak oluşmuş bir inanç sistemidir.
• Görüşleri yüzünden Halep'te derisi yüzülerek öldürülmüştür.
• Bazı gazellerinde Hüseyni mahlasını kullanmıştır.
• Bağdatlı Ruhi ve Fuzuli'yi de etkilenmiş olan şair, Azerbaycan Türkçesiyle yazdığı tuyuğlarıyla da tanınır.
• Dili sade, vezin kullanışı sağlamdır. 
• Şiirleri adeta Kuran’ın bir tefsiridir. Ayet ve hadislere telmihte bulunmadığı şiiri yok gibidir. Bu telmihler öyle ustalıkla yapılmıştır ki hem bu telmihlerin sayıca çokluğundan hem de mısraların diline mükemmel şekilde nüfuz etmesinden Nesîmî “Kur’an Şairi” olarak ünlenmiştir.

Yapıtları

Türkçe Divan

Farsça Divan

Mukaddimetü’l-Hakâyık: "Hakikatlere" giriş anlamına gelen Mukaddimetü’l-Hakâyık’ta Hurûfîliğin temel argümanlarından bahsedilmektedir. Hurûfîlik üzerine yazılmış ilk Türkçe mensur eserdir.

Tuyuğ

Adet budur kim, dili dildâre verirler,

Dil getdi elimizden, dildâr bulunmaz

Nece kişiler de'viyi İslam edir, amma

Tek arada birkaç ile zünnâr bulunmaz

Gazel

Bir cefâ-keş âşıkum ey yâr senden dönmezem

Hançer ile yüregümi yar senden dönmezem

Aşkunun yolında ey meh kâmetün teg doğruyum

Olurum Mansûr-veş ber-dâr senden dönmezem

Mushaf-ı hüsnün hakıyçün ey dil-ârâmum benüm

Ança kim bu tende cânum var senden dönmezem

Bülbül-i şeydâ idüm sayduna düşdüm ey nigâr

Yanarum Mecnûn kimi pür-nâr senden dönmezem

Rind-i rüsvâyî benüm başumdadur sevdâ-yı aşk

Nâm u nengi koymuşum bâ-âr senden dönmezem

Âşıkum aşkun yolında hasta gönlüm sırrını

Eylesen bin kez cefâ dil-dâr senden dönmezem

Günde bin kez ta'nesin nûş eylerüm nâ-keslerin

Çün Nesîmîyüm belî zinhâr senden dönmezem

Kaynaklar

10. Sınıf Türk Edebiyatı, Palme Yayıncılık

LYS Edebiyat, Limit Yayınları

http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=1201