Tuyuğ

• Tek dörtlükten oluşan divan şiiri nazım şeklidir.
• Tuyuğ kelime olarak “kapalı, imalı, cinaslı söz söyleme, şarkı söyleme” demektir.
• Divan şiirine Türklerin kazandırdığı nazım biçimidir.
• Yalnız Türk edebiyatında görülür.
• Düşünsel ve felsefi konular işlenir.
• Halk edebiyatındaki maninin etkisiyle ortaya çıkmıştır.
• Halk edebiyatında maninin, Divan edebiyatında rubainin karşılığıdır. 
• Uyak düzeni "aaxa"dır. aaaa(musarra) biçiminde olanları da vardır.
• Genellikle cinaslı uyak kullanılır.
• Mahlas kullanılmaz.
• Aruzun sadece "failatün/failatün/failatün/failün" kalıbıyla yazılır.
• Daha çok Azerbaycan ve Çağatay sahasında kullanılmıştır.
• Tuyuğun ustaları Kadı Burhanettin ve Nesimi'dir.

Tuyug

Dilberün işi itâb u u nâz olur

Çeşmi câdû gamzesi gammâz olur

İy gönül sabr it tahammül kıl ana

Yâre irişmek işi az az olur

Kadı Burhanettin

Günümüz Türkçesiyle

Dilberin işi azarlamak ve nazdır.

Gözleri cadı, gamzesi fitnecidir.

Ey gönül, sabret ve ona tahammül et

Sevgiliye ulaşmak işi zamanla olur. 

 

Tuyuğ

Kim elif dedi de kim hâ bu yana 

Ben anunçün demişüm hâ bu yana 

Gün yüzün olalı me’vâ bu yana

Can verir ehl-i temâşâ bu yana

Nesimi

Tuyuğ

La‘lidin cânımğa otlar yakılur

Kaşı kaddimni cefâdın ya kılur

Min vefâsı va‘desidin şâdmın

Ol vefâ bilmen ki kılmas yâ kılur 

Ali Şir Nevâî

Kaynaklar

LYS Edebiyat, Limit Yayınları

10. Sınıf Türk Edebiyatı, Editör Yayınevi

İslam Ansiklopedisi

http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20%20EDEBIYATI/recai_kiziltunc_turk_edebiyati_tuyug.pdf