Sembolizm (Simgecilik)

Sembolizm, 1885-1900 yılları arasında Fransa'da yaygınlaşan, özellikle şiir sanatını etkileyen ve parnasizme tepki olarak doğan bir akımdır.

"Sembolizm" adı, 1886'da akımın bildirisini hazırlayan Jean Moreas tarafından konmuştur.

Sembolizmin Özellikleri

• Parnasyenler, insan duygularına, izlenimlere önem vermiyorlardı. Onlar için önemli olan gerçekti, düşüncelerdi. Sembolistler bu anlayışa karşı çıkmış, duygusallığa, insanın iç dünyasına yönelmişlerdir.
• Onlara göre somut varlıklar, dış dünya ile insanın duyguları arasında köprü kurmaya yarayan birer simgedir. Çünkü dış gerçek ancak insanın algılayış biçimiyle var olur. Yani insan onu nasıl algılıyorsa öyle değerlendirilir.
• Sembolistler, semboller aracılığıyla dış çevrenin insan üzerindeki etkilerini ve izlenimlerini anlatmışlardır.
• Şiiri sessiz bir şarkı olarak tanımlamışlar ve müziği şiirin amacı durumuna getirmişlerdir. Onlara göre şiir, düşüncelere değil duygulara seslenmelidir çünkü şiir bir şey anlatmak için yazılmaz.
• Şiirde anlam kapalı olmalıdır ve herkes ona kendince yorum getirebilmelidir.
• Sözcüğün anlam değerinden çok müzikal değeri önemlidir. Musiki ve ahenge önem verilir.
• Anlam kapanıklığı ve farklı çağrışımlar yaratabilme amacı, bol bol mecaz ve istiarelerin kullanılmasına yol açmış, dolayısıyla dil de ağırlaşmıştır.
• Gerçeklerden kaçma, hayale sığınma, çirkinlikleri hayal yardımıyla güzelleştirme, bunlara bağlı olarak ortaya çıkan karamsarlık, sembolizmin en belirgin özelliklerindendir.
• Durgun sular, ay ışığı, alacakaranlık, tan ağartısı, perdede gezinen gölgeler ve ölüm başlıca temalarıdır. Lirizm, bu anlayışın en önemli ögesi durumundadır.
• Parnasyenlerin genellikle "sone" nazım biçimini kullanmalarına karşın, sembolistler daha çok serbest nazım biçimlerine yönelmişlerdir.
• "Sanat için sanat" anlayışını benimsenmiştir.

Başlıca Temsilcileri

Charles Baudelaire

Arthure Rimbaud

Stafane Mallarme

Paul Verlaine

Paul Valery

Türk Edebiyatında Sembolizm

Bu anlayışın ilk uygulayıcısı Cenap Şahabettin'dir. Ancak bu akımın en başarılı örneklerini veren şairimiz Ahmet Haşim'dir. Kimi yönleriyle Ahmet Muhip Dıranas, Cahit Sıtkı Tarancı, Ahmet Hamdi Tanpınar gibi şairler de bu akımın izlerini taşırlar. 

Kaynaklar

LYS Edebiyat, Limit Yayınları

11. Sınıf Türk Edebiyatı, Ekstrem Yayıncılık