Sultan Veled (1226-1312)

• Mevlana'nın oğludur.
• Babasının fikirlerinin etkisiyle yazan, babasının düşüncelerini yaymaya çalışan Sultan Veled, Mevlevilik tarikatını sistemleştirmiştir.
• İlk Mevlevi dergahını açarak 1285'te şeyh olmuş, vefatına kadar bu görevi sürdürmüştür.
• Eserlerinde tasavvuf düşüncesini işlemiştir.
• Farsça yazmakla birlikte Türkçe şiirler de yazmıştır.

Yapıtları

Divan: Türkçe-Farsça-Rumca yazılmış mülemma (karışık dilli) şiirleri vardır.

İbtidaname: Farsça mesnevidir. Veledname olarak da bilinir. 76 Türkçe beyit yer alır.

İntihaname: Farsça mesnevidir.

Rebabname: Farsça mesnevidir. 162 Türkçe beyit vardır.

Maarif: Farsça mensur (düz yazı) bir eserdir. Dini ve ahlaki öğütler içerir.

Mevlevilik

13. yüzyılda Mevlana'nın oğlu Sultan Veled tarafından kurulmuştur. Mevlevilik'in silsilesi Hz. Ali ve Hz. Muhammed'e dayanır. Mevlevilik'te şeyhlik diğer tarikatların aksine babadan oğla geçer. Dervişlik için ikrar verip bin bir günlük çile çekmek gerekir.

Mevlana babasının yolundan giderek ibadet, sohbet ve riyazetle meşgul olmuştur. Onun sema etmediği hakkında rivayetler olduğu gibi Şems-i Tebrizi'nin "Sema buyurunuz, taleb ve arzu ettiğiniz şeyi semada bulursunuz. Sema'nın halka haram olması, heva-yı nefs ile meşgul olmasındandır." demesinden sonra semaya başladığı rivayet edilir. 

Mevlevilik, Sünni bir tarikattır. Vahdet-i vücud anlayışındadır. Tarikatta Sünnilikle çelişen görüş ve davranışlar vardır. Bunların başında müzikli (ney) ve rakslı (sema) ayinler gelir. Birçok Şii-Batıni inançtan daha aşırı görünmesine rağmen devlet büyüklerinin hatta bazı padişahların Mevlevilik'e mensup olması Mevlevilik'i her türlü suçlamaya karşı korumuştur.

Kaynak: LYS Edebiyat, Limit Yayınları