Hüseyin Rahmi Gürpınar (1864-1944)

• Servet-i Fünun döneminde yaşayan sanatçı, Ahmet Mithat'ın halk için roman yazma geleneğini devam ettirmiştir.
• Türk edebiyatında natüralizm akımının başarılı bir temsilcisidir, Emile Zola'dan etkilenmiştir. Realist özellikler de taşır.
• Başarılı bir gözlemcidir. Romanlarında gözleme ve çevre tasvirlerine büyük önem vermiştir.
• Türk edebiyatında sokağı edebiyata taşıyan yazar olarak da bilinir.
• Romanlarını "toplum için sanat" anlayışıyla kaleme almıştır. Okuru eğlendirerek eğitmeyi amaçlar.
• Romanları töre romanı özelliği taşır.
• Romanlarında toplumsal eleştiriye çokça yer vermiştir. Bu yönüyle natüralistlerden ayrılır.
• Eleştiriyi mizah yoluyla ortaya koyar. Bunun için de genellikle anormal tipler seçer.
• Romanlarındaki tipler aşırı ihtiraslı, aptal, sapık, şöhret düşkünü, batıl inançlı, cahil, züppe, alafrangalık özentisi olan kişilerdir. Bu kişilerin ortak yönü gülünç olmalarıdır.
• Sıradan insanların yaşantısını bütün gülünç yönleriyle karikatürize eder.
• Eski ile yeni çatışması, ruh hastalıkları, yanlış batılılaşma, batıl inançlar ve aile geçimsizlikleri gibi konuları işlemiştir. Gerçeği hem iyi hem de kötü yönleriyle ele almıştır.
• Romanlarında İstanbul'u bütün canlılığıyla anlatmıştır. İstanbul'un iç mahallelerindeki yaşantı, kişiler arasındaki konuşmayı çok iyi yansıtmıştır.
• Eserlerini konuşma diliyle ve sade bir üslupla yazmıştır. Tasvirlerde ve olayın öykülenmesinde dili Osmanlı Türkçesine kayar. Ustaca diyalogları, canlı anlatımıyla herkesin anlayabileceği eserler vermiştir.
• Romanları yazıldığı dönemdeki toplum yaşamını bütün canlılığıyla yansıtması açısından çok önemlidir. Öykülerinde de aynı durum söz konusudur.
• Romanları teknik yönden başarılı değildir. Romanlarında olayın akışını keserek olayla ilgisi olmayan gereksiz bilgiler verir.
• "Mürebbiye", "Hayattan Sayfalar", "Ben Deli miyim" adlı romanlarında "deneysel roman" yöntemini kullanmıştır.
• "Şık", "Şıpsevdi", "Mürebbiye" adlı romanlarında yanlış Batılılaşma konusunu işlemiştir.

Yapıtları

Roman: Şık, Şıpsevdi, Mürebbiye, İffet, Metres, Tesadüf, Nimetşinas, Gulyabani, Cadı, Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç, Utanmaz Adam, Deli Filozof, Sevda Peşinde, Hakk'a Sığındık, Kesik Baş, Kaynanam Nasıl Kudurdu, Ben Deli Miyim?, Efsuncu Baba, İnsanlar Maymun muydu?

Öykü: Kadınlar Vaizi, Katil Buse, Gönül Ticareti, Melek Sanmıştım Şeytanı, İki Hödüğün Seyahati, Eti Senin Kemiği Benim, Tünelden İlk Çıkış, Meyhanede Hanımlar, Namusla Açlık Meselesi

Tiyatro: Kadın Erkekleşince, Hazan Bülbülü, Gülbahar Hanım, Tokuşan Kafalar

Kaynak: 10. Sınıf Türk Edebiyatı, Ekstrem Yayınları