- Anonim halk edebiyatında en küçük nazım biçimidir.
- Söyleyeni belli değildir.
- 7'li hece ölçüsüyle söylenir.
- Genellikle tek dörtlükten oluşur.
- Uyak düzeni (kafiye şeması) aaxa (mani tipi uyak) şeklindedir.
- İlk iki dize hazırlık dizesidir, ilk iki dizenin konuyla ilgisi yoktur. Bu iki mısraya doldurma mısra denir.
- Asıl anlatılmak istenen son iki dizede verilir.
- Konu sınırlaması yoktur. Sevgi, doğa, övgü, yergi (eleştiri), evlat sevgisi, ayrılık, hasret ve aşk konularını işler. Konularına ve kullanım alanlarına göre mani çeşitleri şunlardır: Niyet ve fal (yorum) manileri, aşk manileri, iş manileri, bekçi ve davulcu manileri, mektup manileri, atışma manileri, oyun manileri
Biçimine göre mani çeşitleri:
a. Düz (Tam) Mani: Yedişer heceli dört dizeden oluşur.
Şu dağlar olmasaydı
Çiçeği solmasaydı
Ölüm Allah’ın emri
Ayrılık olmasaydı
b. Kesik (Cinaslı) Mani: Birinci dizesi 7 heceden az olan manidir.
Böyle bağlar
Yâr başın böyle bağlar
Gül açmaz bülbül ötmez
Yıkılsın böyle bağlar
Niçin kondun a bülbül
Bağımdaki asmaya
Ben yârimden ayrılmam
Götürseler asmaya
c. Yedekli (Artık) Mani: Düz maninin sonuna aynı kafiyede iki dize daha eklenerek söylenen manidir.
Ağlarım çağlar gibi
Derdim var dağlar gibi
Ciğerden yaralıyım
Gülerim sağlar gibi
Her gelen bir gül ister
Sahipsiz bağlar gibi
d. Karşılıklı Mani (Deyiş): İki kişinin karşılıklı söylediği manidir.
Adile'm sen naçarsın
İnci mercan saçarsın
Dünya deniz olanda
Gönlüm nere kaçarsın
Ağam derim naçarım
İnci mercan saçarım
Dünya deniz olunca
Ben kuş olup kaçarım
Kaynak: LYS Edebiyat, Limit Yayınları
güzel
YanıtlaSil