- İran edebiyatından alınan bir nazım biçimidir.
- Sözlük anlamı "ikişer ikişer, ikili"dir.
- Mesnevi biçimiyle anlatı türüne giren eserler yazılır.
— Destanlar (Firdevsi'nin Şehname'si)
— Manzum tarihler (Enverî'nin Düsturname'si)
— Aşk öyküleri (Leyla ile Mecnun, Yusuf ile Züleyha…)
— Din ve tasavvuf konuları (Sultan Veled'in Rebabname'si)
— Ahlâkla ilgili konular (Nabi'nin Hayriyye'si)
— Evlenme ve sünnet törenleri (Sûrnameler)
— Bir şehrin güzellikleri (Şehrengizler)
- Mesnevinin nazım birimi beyit olup her beyit kendi içinde uyaklıdır (aa / bb / cc / dd / ee …).
- Her beyitin kendi içinde uyaklı olması, şairin uyak sıkıntısını azalttığı için divan edebiyatında uzun konular mesnevi biçimiyle kaleme alınmıştır. (Roman ve öykünün yerini tutar.)
- Beyit sayısı sınırlı değildir. Sözgelimi Mevlâna'nın Mesnevi'si 26.000 beyitten, Firdevsi'nin Şehname'si 60.000 beyitten oluşmuştur.
- Aruz ölçüsünün kısa kalıplarıyla yazılır.
- Divan şiirinde her şairin yazdığı mesnevi sayısını beşe çıkarması ustalık göstergesidir. Bu beş mesnevi bütününe "hamse" denir.
13. ve 14. yüzyılda yazılmış mesneviler şunlardır:
Risâ
letü’n-Nushiyye: Yunus Emre
Yusuf u Züleyha: Şeyyad Hamza
Mesnevi: Mevlana
İbtidanâme, Rebabnâme, İntihanâme: Sultan Veled
İskendernâme, Cemşid ü Hurşîd: Ahmedi
Garipnâme: Aşık Paşa
Mantıku't Tayr, Feleknâme: Gülşehri
Kaynak: 10. Sınıf Türk Edebiyatı, Palme Yayıncılık
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder